SÖZLÜK
açılı valf : (İng. angle valve) Dinlendirme ve servis
tanklarından yakıt çıkıslarında veya kazanların su
girislerinde kullanılan akıskan girisi ve çıkısı
arasında 90 derece açı olan bir çesit glob valf.
alıstırma macunu : (ing. lapping compound, grinding paste) Valf
disklerinin valf yuvalarına alıstırılmasında
kullanılan ve içinde metal tozu bulunan kalın, orta,
ince ve çok ince gibi çesitleri olan bir çesit macun.
asındırıcı : (ing. abrasive) Pompalarla tasınan bazı sıvılar
içinde bulunan ve pompa gövdesi ile pompa
elemanlarını asındırma potansiyeli gösteren
tanecikli madde.
ayar saplaması : (ing. adjusting screw) Emniyet, by-pass, basınç
düsürme ve basınç ayarlama valflerinde kullanılarak
yayın basıncını artırmada veya azaltmada kullanılan
bir çesit cıvata veya saplama.
basınç ayar valfi : (ing. pressure regulating valve) Ana makina
yüksek basınç yakıt pompalarına yakıt giris devresi
üzerinde bulunan ve yakıt cinsinin veya sıcaklıgının
degismesi durumunda degisecek olan basıncı sabit
bir degere ayarlamada kullanılan bir ayar valfi.
basınç düsürme valfi : (ing. pressure reducing valve) Gemilerdeki hava
tüpünde bulunan 25-30 bar basıncındaki havayı
düdük, servis ve kontrol havası devrelerinde
kullanılmak üzere daha alçak basınçlara düsürmede
kullanılan yay kuvvetiyle çalısıp basınç degeri
ayarlanabilir bir valf.
blöf : (ing. blow down) Gemilerde, kazanların alt
tarafında bulunup kazan suyunu kısmen veya
tamamen bosaltmada kullanılan bir valf.
bobin : (ing. coil) Selenoid valflerde bulunup valf diskini
itme veya çekmede kullanılarak valfi açan veya
kapatan, içinden elektrik akımı geçebilen yalıtılmıs
tel ile bu telin sarılı bulundugu silindirden olusan
aygıt.
bronz : (ing. bronze) Koyu kızıl renkte olup bazı valflerin
malzemesi olarak kullanılan bakır, çinko ve kalay
alasımı.
buhar : (ing. steam) Gemilerde ya, yakıt, su vb.
akıskanların ısıtılmasında veya ırgat vb. ünitelerin
çalıstırılmasında kullanılan ve kazanlarda suyun
yüksek sıcaklıklarda ısıtılmasıyla elde edilen gaz
fazındaki akıskan.
buzluk kompresörü : (ing. refrigerating compressor) Gemilerde buzluk
adı verilen sogutma ünitelerinin çalıstırılmasında
kullanılan ve R22, R134a vb. sogutucu akıskanları
buharlastırıcı çıkısında gaz fazında ve alçak basınçla
alarak bu gazların basıncını yükseltip
yoguturucuya ve ısı duyarlı kısılma valfine
gönderen cihaz.
by-pass valfi : (ing. by-pass valve) Hacimsel pompaların
çıkısında bulunarak basıncın artması gibi bir
durumda sıvının bir kısmını giris devresine
göndererek pompada basıncın sabit olmasını
saglayan yay kuvveti ayarlanabilir bir valf.
conta : (ing. gasket) Pompa gövdesi, valf kaveri ve flenç
gibi hareketsiz yerlerde kullanılan lastik, klingerit,
mantar vb. malzemelerden yapılan sızdırmazlık
elemanı.
çabuk kapama valfi : (ing. quick closing valve) Servis ve dinlendirme
yakıt tanklarından yakıt çıkısını saglayan ve yangın
gibi acil durumlarda makina dairesi dısından
hidrolik, pnömatik ve çelik tel vasıtasıyla
kapatılabilen bir çesit valf.
çalpara valf : (ing. swing check valve) Gemilerde özellikle
tuvalet ve banyo sularının gemi dısına çıktıgı
devrelerde kullanılan ve içinde bir klapesi olan bir
çesit geri döndürmez valf.
dip valf : (ing. foot valve) Özellikle santrifüj pompalarda,
pompanın durması veya durdurulmasından sonra
pompa devresindeki sıvının tanka geri dönmesini
engelleyen ve pompanın yeniden çalıstırılmasında
da hava yapmasını önleyen, tanktaki alıcı devre
agzına baglanan bir çesit geri döndürmez valf.
diyafram valf : (ing. diaphragm valve) içinde bulunan bir mili
ittirerek veya geri çekerek mil altındaki elastik
diyaframla akısa izin veren veya akısı kesen bir
çesit valf.
dökme demir : (ing. cast iron) içinde % 2’den % 6’ya kadar
karbon bulunan bir demir-karbon alasımı, font, pik.
laminer akıs : (ing. smooth laminar flow) Sıvıların pompa veya
devrelerdeki dirençsiz, engellemesiz akıs türü.
el kumandalı valf : (ing. manual operated valve) Valflerin üst
taraflarında bulunan bir el tekeri veya bir kol
vasıtasıyla el ile açılan veya kapatılan valflerin
genel adı.
el tekeri : (ing. handle) Valflerin üst tarafında bulunan ve
valf miline kumanda ederek valfi açan veya kapatan
döküm malzemeden yapılan dairesel eleman.
emniyet valfi : (ing. pressure relief valve, safety valve) Herhangi
bir ünitedeki asırı gaz basıncını veya pompa
devresindeki asırı sıvı basıncını tahliye eden ve yay
kuvveti ile çalısan ayarlanabilir bir eleman (valf).
evaporatör : (ing. evaporator, fresh water generator) Gemilerde
genellikle deniz suyunun vakum altında ana makina
ceket suyu ile ısıtılmasıyla tatlı su elde etmede
kullanılan ünite, buharlatırıcı, tatlı su üretme
cihazı.
flenç : (ing. flange) Borulara genellikle kaynakla
tutturulan ve boruların birbirlerine 4, 8, 12 veya 16
adet cıvata ve somunla baglanmasını saglayan
belirli bir iç çapı, dıs çapı ve kalınlıgı olan dairesel
baglantı parçası.
geri döndürmez valf : (ing. check valve, non-return valve) Bulundugu
devre üzerinde bir yönden akıskan geçisine izin
veren, aksi yönden ise diskin yuvaya oturmasıyla
geçise izin vermeyen tek yönlü çalısan bir valf.
glend : (ing. gland) Pompa saft bogazlarına atılan
salmastraları iterek yuvasında kalmasını saglayan
baskı parçası.
glob valf : (ing. globe valve) Yatay konumdaki diskinin
yuvaya oturmasıyla akısı kesen, diskin yukarı
kaldırılmasıyla da akısa izin veren ve üzerindeki ok
isareti yönünde baglanması gereken akısa yüksek
direnç gösteren bir çesit valf.
güç rotoru : (ing. power rotor) Dıstan veya içten disli
pompalarda elektrik motorundan hareketi alıp ikinci
veya diger disliyi tahrik eden rotor.
hava kompresörü : (ing. air compressor) Havayı emerek disli veya
piston gibi elemanlarla sıkıstırmak suretiyle
basıncını artıran ve hava tüpüne gönderen bir gemi
yardımcı makinası.
hava tüpü : (ing. air reservoir, air bottle) Gemilerde basınçlı
havanın depolandıgı yatay veya dikey konumdaki
tank.
ine valf : (ing. needle valve) igne biçimindeki disk ucu
sayesinde akıskanın geçisi ayarlanabilen ve
denetlenebilen bir çesit kısma valfi, kısma valfi.
karısım tankı : (ing. mixing tank, vent tank) Ana makina yakıt
devresinde bulunan ve manevralarda dizel-oil’den
fuel-oil’e veya fuel-oil’den dizel-oil’e geçislerde farklı cins ve farklı sıcaklıklardaki yakıtların karısarak ana makineye karısım halinde gönderilmesini saglayan tank.
kazan : (ing. boiler, steam boiler) Gemilerde buhar elde etmek için kullanılan alev veya su borulu ünite.
kelebek valf : (ing butterfly valve) Pompaların genellikle alıcı devrelerinde ve sürgülü valflerin kullanabilecekleri her devrede kullanılan ve üzerindeki bir kol yardımıyla 0-90 derece veya arasında çevrilerek tam açık veya tam kapalı konum dışında kısmen de açıklıgın ayarlanabildigi basınc kaybı az olan bir valf
kısma : (ing restriction throttle) İgne valf veya benzeri valflerle akıskan gecisine kısmen izin verme durumu
konik valf : (ing plug valve) Küresel valflere benzemekle birlikte kazan ve benzeri yerlerde de kullanılan ve üzerindeki kol vasıtasıyla icindeki konik sekilli diskin 0-90 derece cevrilmesiyle tam acılıp kapanan veya 0-90 derece arasında kısmen acıklıkla da calısabilen bir valf
krom : (ing chorome) Isıya dayanıklı havada oksitlenmeyen, cok sert,erime noktasının 1857°C olusu nedeniyle metallere sertlık saglamakta ve zırhlı arac yapımında kullanılan bir element.
kuresel valf : (ing. ball valve) Akıskan devrelerinde kullanılan ve akıskana yol verme veya akıskanı kesme islemini icinde bulunan bir kure bicimli disk ile yapan genellikle kol bazen de hidrolik veya pnömatik kumandalı kullanılan bir cesit valf
manyetik alan : (ing. magnetic field) Bir tel üzerinden gecen elektrik akımı gibi elekrik yüklerinin hareketi ile yaratılan ve manyetik kuvvetin olusmasını saglayan alan.
mil : (ing. spindle) Valflerin iç ve üst kısmında bulunup valf diskine baglı olarak calısan ve el pnömatik hidrolik veya elektrik kumanda ile bazen asagı yukarı bazen de saga sola hareketle valf diskini yuvaya yaklastırarak kapatan veya uzaklastırarak acan bir saft
musluk valf : (ing. cock) Genellikle basınc gösterge devreleri üzerinde kullanılarak göstergeye akıskan gitmesini veya gitmemesini saglayan bronz malzemeden yapılmıs kucuk valf.
paslanmaz çelik : (İng. stainless steel) Paslanmaya karsı özel olarak
dayanıklılıgı saglanmıs olan çelik türü.
pistonlu valf : (ing. piston valve) Genellikle hava devrelerinde
kullanılan ve iç kısmında pistona benzeyen bir diski
bulunan bir kontrol valfi.
PN : (ing. pressure nominal) Valf gövdeleri üzerinde
yazan ve valflerin çalısmaları esnasındaki nominal
(anma) basınç degerini gösteren kısaltma.
raspa : (ing. scraper) Pompa, makina, valf vb. ünite veya
parçaların sökülmesinden sonra temizlikleri
esnasında parçaların üzerindeki kısır, karbon, boya
vb. istenmeyen seyleri kazımakta kullanılan ucu
keskin çelikten yapılmıs bir temizleme aleti.
rondela : (ing. washer) Cıvata baglarının veya somunların
altlarında bosluk doldurmak, onların laçka olmasını
önlemek veya sızdırmazlık saglamak gibi amaçlarla
kullanılan belirli bir iç çapı, dıs çapı ve kalınlıgı
olan halka seklindeki baglantı elemanı.
salmastra : (ing. packing) Pompa saft (veya valf) bogazlarında
birkaç adet olarak kullanılan, pompa (veya valf)
içindeki sıvının dısarı kaçmasını ve pompanın hava
almasını önleyen belirli kalınlıklardaki teflon, grafit
vb. malzemelerden yapılan baglar.
saplama : (ing. stud, bolt) içi dolu çelik veya pirinç silindirik
çubuk malzemeden yapılan ve her iki ucunda aynı
veya farklı, kısmen veya tamamen metrik veya
whitworth dis bulunan somunlarla birlikte
kullanılan erkek baglantı elemanı.
selenoid kumandalı valf : (ing. solenoid operated valve) Kelebek, küresel vb.
valflerin miline kumanda eden bir selenoid bobinin
enerjilendirilmesi veya enerjisizlendirilmesi ile
açılan veya kapanan valf.
sintine separatörü : (ing. oily water separator, OWS) Gemi
ambarlarında veya makina dairesinde bulunan yaglı
suları (sintineleri) bir sintine pompası ile alarak
içinde bulundurdugu bir veya birkaç grup filtreden
geçirerek temizleyen ve sintine suyundaki kirlilik
oranı 15 ppm degerinin altına düstügünde ise
temizlenmis olan bu suyu denize basan bir
ayrıstırma ünitesi, yaglı su ayrıtırıcısı.
somun : (ing. bushing, nut, cap) Pirinç veya çelik çubuk
malzemeden yapılan dıs tarafı altı köse, içi delik
olan ve bu delik kısımda metrik veya whitworth dis
olup cıvata ve saplamalarla birlikte kullanılan disi
baglantı elemanı.
sürgülü valf (sülüs valf) : (ing. sluice valve, gate valve) Sürgü veya dil adı
da verilen bir diskin bir kanal içinde asagı-yukarı
hareketiyle açılan ve kapanan akısa dirençleri
(basınç kaybı) az oldugundan genellikle pompa
girislerinde kullanılan bir valf.
tahliye : (ing. drain) Herhangi bir devre veya ünitedeki
akıskanın kısmen veya tamamen bosaltılması.
valf : (ing. valve) Pompaların girislerinde ve
çıkıslarında, ayrıca akıskanın geçtigi devrelerin
üzerinde bulunarak bazen akıskanın kısmen veya
tamamen geçmesini saglayan, bazen de akıskanın
geçmesini engelleyen ya da devre üzerinde basınç
ayarlayan veya emniyet saglayan; genellikle bir
diski, bir disk yuvası, bir mili, bir gövdesi ve kaveri, bazen de yay ve basınç ayar saplaması olan akıs
kontrol elemanı.
valf alıstırma : (ing. valve lapping) Özellikle glob ve geri
döndürmez valflerdeki disklerin, valflerin kapalı
oldukları durumda sızdırmaz olmalarını saglamak
amacıyla alıstırma macunu ile valf yuvalarına
alıstırılması islemi.
valf dili : (ing. valve disc) Valf millerinin kumandasıyla
asagı-yukarı veya saga-sola hareketle disk
yuvalarına yaklasarak veya uzaklasarak valflerin
açılmasını veya kapatılmasını saglayan valf gövdesi
içindeki bir eleman.
valf diski : (ing. valve disc) Valf millerinin kumandasıyla
asagı-yukarı veya saga-sola hareketle disk
yuvalarına yaklasarak veya uzaklasarak valflerin
açılmasını veya kapatılmasını saglayan valf gövdesi
içindeki bir eleman.
valf gövdesi : (ing. valve body, valve case) Valf diski, mil, valf
yuvası ile bazen de yayı içerisinde bulunduran
valfin dıs muhafazası.
valf kaveri : (ing. valve cover) Özellikle sürgülü, glob ve geri
döndürmez valflerde valfın alt gövdesi ile birlikte iç
elemanları içinde bulundurup valfın bakım tutumu
esnasında sökülerek valf içinin ve elemanların
bakımlarının yapılmasını saglayan, aynı zamanda
valf miline yataklık veya kılavuzluk edip içinde
salmastra yuvasını da bulunduran valf gövdesinin
üst kısmındaki parça.
yakıt besleme pompası : (ing. booster pump) Gemilerde servis (günlük)
tanklardan yakıtı alarak ana makina yüksek basınç
yakıt pompalarına basan hacimsel tip pompa.
