10.8 AKIŞ YÖNÜ VE PARÇACIKLARIN AYRILMA TEORİSİ
Ayrıştırıcıya giren yağlama yağı veya yakıt, sistem içerisinde yukarıdan beslenir. Bu besleme, ayrıştırıcı içerisinde distribütör adı verilen bir bileşen aracılığıyla gerçekleşir. Distribütör, sıvının kayar alt çanağın yüzeyine yönlendirilmesini sağlar. Bu aşamada, sıvı yoluyla taşınacak olan yakıt veya yağ, taslar olarak adlandırılan disklerin deliklerinden geçerek ayrıştırma işlemine tabi tutulur.
Diskler, merkezkaç kuvvetinin etkisiyle hareket eden sıvı içinde bulunan ağır parçacıkları dışa doğru iter. Bu parçacıklar, genellikle çamur ve su gibi sıvıdan daha ağır bileşenlerdir. Diskler arasında toplanan bu ağır parçacıklar, belirli bir miktar biriktiğinde ayrıştırıcı şok adı verilen bir işlemle temizlenir.
Ayrıştırma işleminden geçmiş temiz yakıt veya yağ, seviye ringi ve yağ veya yakıt diski (pompası) aracılığıyla servis tankına pompalanır. Diskler arasındaki mesafe, bu disklerin üzerinde bulunan çıkıntılarla belirlenir. Bu çıkıntılar, disklerin uygulamaya bağlı olarak değişen kalınlığa sahiptir.
Özellikle eski nesil taslardan oluşan tas grupları, disklerdeki deliklerin, çıkıntıların yakınında yer almaktadır. Bu taslarla çalışırken, diskler arasındaki mesafe ve tasların tasarımı, sıvının ayrışma verimini etkileyen önemli faktörlerdir. Çünkü farklı yoğunluktaki iki faza (örneğin, yağ ve su) ayrışma süreci farklı şekilde tepki verir.
Merkezkaç kuvveti ve akış yönü, ayrışma sırasında sıvı içinde bulunan parçacıkların davranışını etkiler. Tasların çıkıntıları düzse, ayrışan parçacıkların hareketi iki farklı kuvvetten etkilenir. Ancak, tasların çıkıntıları eğimliyse, merkezkaç kuvvet ve akış yönü arasındaki açı değişir. Bu, daha hafif parçacıkların sıvının ana akışını takip etmesine yol açarak daha etkili bir ayrışma sağlar.
Ayrıştırma işlemi, içinde bulunan parçacıkların ayrıştırıcı içerisinde nasıl davrandığına dayanır. Bu işlem, merkezkaç kuvvetin etkisiyle hareket eden sıvının içerisinde bulunan farklı yoğunluktaki bileşenlerin ayrıştırılmasını sağlar. Özellikle, çamur ve su gibi daha ağır parçacıklar, merkezkaç kuvvetin etkisiyle çanağın dışına itilir ve burada toplanır. Bu toplanan parçacıkların miktarı belirli bir seviyeye ulaştığında, ayrıştırıcı bir şok işlemi uygulanarak temizlenir.
Temizlenen sıvı, yakıt veya yağ, seviye ringi ve yağ veya yakıt diski aracılığıyla servis tankına pompalanır. Bu işlem, sıvının içerisinde bulunan parçacıkların ayrıştırılmasının ardından temizlenmiş haliyle servise sunulmasını sağlar.
Ayrıştırma işlemi sırasında, diskler arasındaki mesafe çok önemlidir. Bu mesafe, disklerin üzerindeki çıkıntılarla belirlenir ve sıvının akışını düzenler. Farklı uygulamalarda farklı mesafe ayarları kullanılır ve bu ayarlar, ayrışma verimini etkiler.
Diskler arasındaki delikler, çıkıntıların yakınında yer alır. Farklı yoğunluktaki bileşenler, bu deliklerden geçerken farklı davranışlar sergiler. Örneğin, daha hafif bileşenler (örneğin, yağ veya yakıt) içe doğru hareket ederken, daha ağır bileşenler (örneğin, çamur ve su) dışa doğru yönlendirilir. Ancak, tam verimli bir ayrışma işlemi sağlamak her zaman mümkün olmayabilir ve ayrışma verimi genellikle %100’den daha düşüktür.
Taslardaki çıkıntıların eğimli olması, ayrışma sürecini daha etkili hale getirir. Bu, merkezkaç kuvvet ve akış yönünün parçacıklar üzerindeki etkisini değiştirir. Sonuç olarak, daha hafif bileşenler sıvının ana akışını daha iyi takip eder ve daha iyi bir ayrışma sağlanır.
Ayrıştırma işleminde disklerin tasarımı ve düzeni oldukça önemlidir. Diskler, çanağın içindeki sıvının akışını kontrol ederler. Diskler arasındaki mesafe, bu işlemde kritik bir rol oynar. Bu mesafe, disklerin üzerindeki çıkıntılarla ayarlanır ve bu çıkıntılar, sıvının akışını yönlendirir.
Düz çıkıntılara sahip eski taslar, parçacıkları ayrıştırma işleminde işe yarar. Ancak daha iyi bir ayrışma elde etmek için eğik çıkıntılara sahip taslar kullanılır. Eğik çıkıntılar, merkezkaç kuvvetin etkisiyle sıvı içinde bulunan parçacıkların davranışını etkiler. Sıvı, çıkıntılara yönlendirilir ve bu sayede daha iyi bir ayrışma sağlanır.
Disklerdeki delikler, çıkıntılara yakın yerlerde bulunur. Bu delikler aracılığıyla farklı yoğunluktaki bileşenler geçer. Örneğin, daha hafif bileşenler (yağ veya yakıt gibi) içe doğru hareket ederken, daha ağır bileşenler (çamur ve su gibi) dışa doğru yönlendirilir. Ancak, tüm parçacıkların ayrışması her zaman mümkün olmaz ve ayrışma verimi %100’den daha düşük olabilir.
Ayrıştırma işlemi sonucunda temizlenen yağ veya yakıt, seviye ringi ve yağ/yakıt diski vasıtasıyla servis tankına pompalanır. Bu aşama, içerisinde ayrıştırılmış sıvının temizlenmiş haliyle servise sunulmasını sağlar.
Ayrıştırma işlemi, ayrıştırıcının içinde yer alan disklerin özenle tasarlanmış olması gereken karmaşık bir süreçtir. Disklerin yerleşimi, içinde bulunan sıvının akışını düzenler ve böylece ayrışma verimini etkiler. Diskler arasındaki mesafe, bu işlemde kritik bir rol oynar. Disklerin yüzeyinde bulunan çıkıntılar, sıvının doğru şekilde yönlendirilmesini sağlar.
Özellikle, eski taslarda bulunan düz çıkıntılar parçacıkları ayrıştırmada işe yarar. Ancak daha verimli bir ayrışma için eğik çıkıntılara sahip taslar kullanılır. Bu eğik çıkıntılar, merkezkaç kuvvetin etkisi altında sıvının içinde bulunan parçacıkların davranışını değiştirir. Sıvı, bu çıkıntılar aracılığıyla yönlendirilir ve bu sayede daha etkili bir ayrışma gerçekleşir.
Disklerin yüzeyinde bulunan delikler, çıkıntılara yakın bir konumda yer alır. Bu delikler aracılığıyla farklı yoğunluktaki bileşenlerin geçişi sağlanır. Örneğin, daha hafif bileşenler (örneğin, yağ veya yakıt) içe doğru hareket ederken, daha ağır bileşenler (örneğin, çamur ve su) dışa doğru yönlendirilir. Ancak, her zaman tüm parçacıkların tam anlamıyla ayrıştırılması mümkün olmayabilir ve ayrışma verimi genellikle %100’den daha düşüktür.
Ayrışma işlemi sonunda temizlenen yağ veya yakıt, seviye ringi ve yağ/yakıt diski aracılığıyla servis tankına pompalanır. Bu aşama, içerisinde ayrıştırılmış sıvının temizlenmiş haliyle servise sunulmasını sağlar.
Ayrıştırma işleminin karmaşıklığı ve disklerin tasarımındaki incelikler, ayrıştırıcıların etkili ve verimli bir şekilde çalışabilmesi için kritiktir.
