11.6.5 SICAKLIK SENSORU (ALGILAYICISI)

Sıcaklık Sensörleri (Algılayıcıları) ve PT100: Yakıt Sıcaklığının Ölçümü

Sıcaklık sensörleri veya algılayıcıları, ayrıştırıcı sistemlerde kullanılan ısıtıcıdan çıkan yakıtın sıcaklığını hassas bir şekilde ölçmeye ve göstermeye yönelik önemli bir rol oynar. Bu sensörler, genellikle PT100 tipi termistörler veya rezistans termometreleri olarak adlandırılan cihazlar kullanılarak gerçekleştirilir. Şekil 11.33’te gösterilen sıcaklık sensörü, bu tür bir sensörün bir örneğini temsil etmektedir.

PT100 Sıcaklık Sensörleri:

PT100 sensörler, sıcaklık ölçümü için yaygın olarak kullanılan hassas cihazlardır. “PT” terimi, “Platin Direnç Termometresi” anlamına gelir ve bu sensörlerin platin direnci kullanarak sıcaklık değişikliklerini ölçtüğünü belirtir.
Bir PT100 sensörü, platin bir telin belirli bir şekilde şekillendirilmiş olması ve belirli bir direnç değerine sahip olmasıyla karakterizedir. PT100’ün “100” kısmı, sensörün 0°C (derece santigrat) sıcaklıkta 100 ohm dirence sahip olduğunu ifade eder. Bu, platinin 0°C’de direncinin 100 ohm olacağı anlamına gelir.
PT100 sensörler, platinin direncinin sıcaklıkla doğrusal olarak değiştiği bir prensibe dayanır. Yani, sıcaklık arttıkça platinin direnci artar, ve bu değişim ölçülerek sıcaklık değerine dönüştürülür.

Sıcaklık Sensörünün Görevi:

Sıcaklık sensörleri, ısıtıcıdan çıkan yakıtın sıcaklığını sürekli olarak ölçmek ve izlemekle görevlidir. Bu işlevler, aşağıdaki amaçlarla gerçekleştirilir:

Sıcaklık Ölçümü: Sensör, yakıtın çıkış noktasında veya diğer kritik bölgelerde bulunur. Burada yakıtın sıcaklığı ölçülür ve sensör tarafından kaydedilir.
Otomatik Kontrol: Sıcaklık sensörleri, ölçülen sıcaklık verilerini kontrol ünitesine iletir. Kontrol ünitesi, yakıtın sıcaklığını belirli bir aralıkta tutmak için ısıtıcıyı yönetir.
Güvenlik: Sıcaklık sensörleri, aşırı ısınma veya aşırı soğuma durumlarında alarm verir. Bu, sistemin güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar ve olası aşırı sıcaklık veya soğukluk nedeniyle hasarı engeller.

PT100 Sıcaklık Sensörünün Çalışma Prensibi:

PT100 sensörünün çalışma prensibi, platinin direncinin sıcaklıkla doğrusal olarak değiştiğine dayanır. Platinin direnci, özellikle 0°C’de 100 ohm değerindedir. Bu direnç, platinin fiziksel özelliklerinden kaynaklanır.
Sensör, yakıtın sıcaklığını ölçmek için platinin direncini kullanır. Platinin direnci, yakıt sıcaklığına bağlı olarak değişir. Sıcaklık arttıkça, platinin direnci de artar; bu da sensörün ölçülen sıcaklık değerini kaydetmesini sağlar.

Sıcaklık Sensörünün Önemi:

Sıcaklık sensörleri, ayrıştırıcı sistemlerde yakıtın sıcaklığını kontrol etmek ve izlemek için kritik öneme sahiptir. Yakıtın doğru sıcaklıkta olması, viskozite kontrolü ve ayrıştırma verimliliği için gereklidir.
Bu sensörler, yakıtın aşırı ısınmasını veya soğumasını önler, bu da sistemin güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar. Ayrıca sıcaklık sensörleri, kontrol ünitesi ile birlikte çalışarak yakıtın istenen sıcaklık aralığında tutulmasını sağlar.

Sıcaklık sensörleri, ayrıştırıcı sistemlerde yakıtın doğru sıcaklıkta işlendiğinden emin olmak için vazgeçilmez bir bileşendir. PT100 gibi hassas sensörler, yakıtın sıcaklık kontrolünü ve izlenmesini sağlayarak sistem verimliliğini artırır ve motorların sorunsuz çalışmasını destekler.

Sıcaklık Sensörlerinin Çeşitleri:

Sıcaklık sensörleri, farklı uygulamalar için farklı tiplerde olabilir. Ayrıştırıcı sistemlerde sıkça kullanılan birkaç sıcaklık sensörü türü şunlardır:

Platin Direnç Sensörleri (PT100): Yukarıda da bahsedildiği gibi, PT100 sensörleri platinin direncinin sıcaklıkla lineer olarak değiştiği hassas cihazlardır. Genellikle ayrıştırıcı sistemlerin gereksinimlerine uygun olarak seçilen PT100 sensörleri kullanılır.
Termokupl Sensörleri: Termokupl sensörleri, iki farklı metalin temas noktasındaki sıcaklığı ölçerek çalışır. Bu tür sensörler yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır ve ayrıştırıcı sistemlerin yüksek sıcaklık gereksinimlerini karşılayabilir.
Bimetal Sensörler: Bimetal sensörleri, iki farklı metalden oluşan bir şeridin sıcaklık değişikliklerine tepkisini kullanır. Bu tür sensörler, düşük maliyetli ve dayanıklıdır, ancak PT100 kadar hassas değillerdir.

Sensörün Konumu ve Montajı:

Sıcaklık sensörünün doğru konumu, ölçümün hassasiyeti ve güvenilirliği için kritiktir. Genellikle aşağıdaki yerlerde bulunurlar:

Yakıt Girişi: Sensör, yakıtın ayrıştırıcıya giriş noktasında bulunabilir. Bu, yakıtın sisteme girdiği sıcaklığı ölçer.
Yakıt Çıkışı: Sensör ayrıştırıcıdan çıkan yakıtın sıcaklığını ölçebilir. Bu, ayrıştırıcı işlemi sonrasında yakıtın sıcaklığını kontrol etmek için kullanışlıdır.
Isıtıcı Bölge: Sıcaklık sensörleri, ısıtıcının bulunduğu bölgede monte edilebilir. Bu, ısıtıcı tarafından işlenen yakıtın sıcaklığını ölçer.
Transdüser Bölgesi: Transdüserler, ayrıştırılmış yakıtın ölçüldüğü ve analiz edildiği bir bölge olabilir. Bu noktada sıcaklık kontrolü kritik önem taşır.

Sıcaklık Kontrolünün Önemi:

Sıcaklık kontrolü, ayrıştırıcı sistemlerin verimliliği ve güvenliği için hayati bir öneme sahiptir. İşte sıcaklık kontrolünün önemli yönleri:

Viskozite Kontrolü: Yakıtın viskozitesi sıcaklıkla doğrudan ilişkilidir. Sıcaklık sensörleri, yakıtın viskozitesini belirli bir aralıkta tutmak için ısıtıcıyı yönlendirir.
Güvenlik: Aşırı ısınma veya soğuma, hem ayrıştırıcı sistemine hem de yakıt sisteminin genel sağlığına zarar verebilir. Sıcaklık sensörleri, güvenlik için alarm sistemlerine bağlanabilir.
Verimlilik: Yakıtın istenilen sıcaklık aralığında olması, ayrıştırma işleminin etkinliğini artırır. Bu, motorların daha verimli bir şekilde çalışmasına katkıda bulunur.
Aşınma ve Dayanıklılık: Aşırı sıcaklıklar, ayrıştırıcı bileşenlerin aşınmasına ve hasara neden olabilir. Sıcak

lık kontrolü bu aşınmayı en aza indirir.

Sıcaklık sensörleri, ayrıştırıcı sistemlerin güvenli, verimli ve sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlamak için temel bir unsurdur. Hassas ölçümler yapabilen PT100 ve benzeri sensörler, yakıtın doğru sıcaklıkta işlenmesini ve motorlara en iyi yakıt kalitesini sağlar.