2.26 Elastik Elemanlı Pompalar

Elastik hortumlu pompalar, sıvıların veya gazların bir sistem içinde taşınmasını ve pompalanmasını sağlayan bir pompa türüdür. Bu pompaların temel özelliği, elastik bir hortumun sıkıştırılması veya genişletilmesiyle çalışmalarıdır.

Çalışma Prensibi:

Elastik hortumlu pompalar, basit bir ilke üzerine çalışır: Bir elastik hortum sıkıştırılırken içindeki sıvı veya gaz ileri doğru itilir. Daha sonra hortum genişlediğinde vakum oluşturur ve yeni bir miktar sıvı veya gaz çekilir. Bu sürekli tekrarlanan sıkışma ve genişleme hareketleriyle akışkan ileri doğru taşınır.

Tasarım ve Bileşenler:

Elastik hortumlu pompaların temel bileşenleri şunlardır:

Elastik Hortum: Pompada kullanılan elastik hortumlar, genellikle özel olarak tasarlanmış dayanıklı kauçuk veya termoplastik malzemelerden yapılır. Hortumun elastik özelliği, sıkıştırıldığında esneyebilmesini ve genişlediğinde orijinal şekline dönebilmesini sağlar.
Sıkıştırma Elemanı: Hortumu sıkıştırmak için bir sıkıştırma elemanına ihtiyaç vardır. Bu eleman, genellikle bir silindir veya rotor tarafından hareket ettirilir.
Valfler: Pompada sıvının geriye kaçmasını önlemek için valfler bulunur. Bu valfler, akışkanın sadece istenilen yönde hareket etmesini sağlar.

Uygulama Alanları:

Elastik hortumlu pompalar, geniş bir uygulama yelpazesi sunar:

Kimya Endüstrisi: Kimyasal maddelerin transferi ve dozajlanması için kullanılırlar. Dayanıklı hortum malzemeleri, kimyasal direnç sağlar.
Gıda ve İçecek Endüstrisi: Sıvı gıda ürünlerinin pompalanması, dolum işlemleri ve karıştırma için tercih edilirler. Hijyen gereksinimlerini karşılayacak şekilde tasarlanabilirler.
Su Arıtma: Su arıtma tesislerinde çamur ve kimyasal maddelerin taşınması için kullanılırlar.
İlaç Üretimi: Hassas dozajlama gerektiren ilaç üretimi süreçlerinde kullanılırlar.
Petrol ve Gaz Endüstrisi: Petrol rafinerileri ve petrol taşıma sistemlerinde, özellikle viskoz sıvıların pompalanması için uygundur.
Otomotiv Endüstrisi: Boya karıştırma sistemleri ve soğutma sıvısı taşıma gibi otomotiv uygulamalarında kullanılır.

Avantajlar:

Çok Yönlülük: Farklı hortum malzemeleri ve pompalama hızları ile farklı uygulamalara uyarlanabilirler.
Hijyen: Gıda ve ilaç endüstrisi gibi hijyen önemli olan uygulamalarda kullanılabilecek şekilde tasarlanabilirler.
Düşük Bakım: Görece basit tasarımları nedeniyle düşük bakım gereksinimine sahiptirler.
Kontrol Edilebilir Akış: Pompalama hızı ve basınç kolayca ayarlanabilir, bu da hassas akış kontrolü sağlar.

Dezavantajlar:

Sınırlı Basınç Kapasitesi: Diğer pompa türlerine göre daha düşük basınç kapasitesine sahip olabilirler.
Sıvıların Viskozitesi: Çok yüksek viskoziteli sıvıları pompalamak zor olabilir.
Hortum Değişimi: Zamanla hortumun aşınması veya yıpranması gerekebilir.

Elastik hortumlu pompalar, özellikle kimya, gıda, ilaç ve su arıtma endüstrilerinde yaygın olarak kullanılan esnek ve etkili bir pompa türüdür. Hassas akış kontrolü ve düşük bakım gereksinimleri, birçok uygulama için cazip kılar. Bununla birlikte, basınç kapasitesi ve viskoz sıvılar gibi bazı sınırlamalara dikkat etmek önemlidir.

Elastik Hortumlu Pompaların İşleyişi:

Elastik hortumlu pompaların çalışma prensibi oldukça basittir ancak etkili bir şekilde sıvı veya gaz pompalamalarını sağlar. İşte bu prensibi daha ayrıntılı olarak açıklayan adımlar:

Sıkıştırma Aşaması: Pompada bulunan elastik hortum, bir sıkıştırma elemanı (genellikle dönen bir silindir veya rotor) tarafından sıkıştırılır. Hortumun içindeki hava veya sıvı, bu sıkıştırma nedeniyle ileri doğru itilir.
Vakum Oluşturma Aşaması: Hortum genişlediğinde, içinde vakum oluşturur. Bu vakum, sıvının veya gazın geriye doğru çekilmesini sağlar. Bu aşama, hortumun orijinal şekline dönmesiyle gerçekleşir.
Sıvı veya Gazın İlerletilmesi: Hortumun tekrar sıkıştırılması ile işlem yeniden başlar ve sıvı veya gaz ileri doğru taşınır. Bu sıkıştırma ve genişleme hareketleri sürekli tekrarlanır, böylece sürekli bir akış sağlanır.

Elastik Hortumlu Pompaların Tasarım Özellikleri:

Hortum Malzemesi: Elastik hortumlar, dayanıklı ve kimyasal dirençli malzemelerden yapılır. Bu malzemeler, pompada taşınacak sıvılara veya gazlara uygun olarak seçilir.
Sıkıştırma Elemanı: Hortumu sıkıştırmak için kullanılan sıkıştırma elemanı, pompalama işleminin anahtar bileşenlerinden biridir. Bu eleman, genellikle hassas bir şekilde kontrol edilebilir.
Valfler ve Kontroller: Pompalama işleminin kontrol edilmesi ve akışın yönünün belirlenmesi için valfler kullanılır.
Hız Kontrolleri: Elastik hortumlu pompalar, akış hızını hassas bir şekilde ayarlayabilme yeteneği sunar. Bu, farklı uygulamalara uyum sağlamak için önemlidir.

Uygulama Alanları:

Elastik hortumlu pompaların çok sayıda uygulama alanı vardır, şunlar örnek verilebilir:

Gıda ve İçecek Endüstrisi: Sıvı gıdaların pompalanması, dolum işlemleri ve karıştırma için kullanılır. Hijyen gereksinimlerini karşılamak için tasarlanabilirler.
Kimya Endüstrisi: Kimyasal maddelerin taşınması ve karıştırılması gereken kimya tesislerinde yaygın olarak kullanılır.
Petrol ve Gaz Endüstrisi: Özellikle viskoz sıvıların pompalanması için uygundur. Rafinerilerde ve petrol taşıma sistemlerinde tercih edilir.
Su Arıtma: Büyük su arıtma tesislerinde çamur ve kimyasal maddelerin taşınması için kullanılırlar.
İlaç Üretimi: İlaç üretimi süreçlerinde hassas dozajlama gerektiren uygulamalarda kullanılırlar.

Avantajlar:

Hijyen: Gıda ve ilaç endüstrisi gibi hijyen önemli olan uygulamalar için uygundur.
Düşük Bakım: Görece basit tasarımları nedeniyle düşük bakım gereksinimine sahiptirler.
Çok Yönlülük: Farklı uygulamalara uyum sağlayabilen ve hortum malzemeleri ile pompalama hızları ayarlanabilir.
Hassas Akış Kontrolü: Pompalama hızı ve basınç kolayca ayarlanabilir, bu da hassas akış kontrolü sağlar.

**Dezavantajlar

**:

Sınırlı Basınç Kapasitesi: Diğer pompa türlerine göre daha düşük basınç kapasitesine sahip olabilirler.
Hortum Değişimi: Zaman içinde hortumun aşınması veya yıpranması gerekebilir.

Elastik hortumlu pompalar, esnek tasarımları ve kontrollü akış sağlama yetenekleri sayesinde birçok endüstriyel ve ticari uygulama için etkili bir seçenek sunarlar. Hassas akış kontrolü ve düşük bakım gereksinimi, birçok uygulama için cazip kılar. Ancak, basınç kapasitesi ve viskoz sıvılar gibi bazı sınırlamalara dikkat etmek önemlidir.