2.8 Dıştan Dişli Pompalar
Dıştan dişli pompa, genellikle gemilerde yakıt ve çamur transferlerinde kullanılan bir pompa türüdür. Bu pompanın elemanları şunlardır: şaft, genellikle iki veya nadiren üç dişli, dip veya uç burcu (yatak), rulman, sızdırmazlık elemanı (yumşak salmastra, mekanik salmastra veya yağ keçesi), gresörlük ve kaplin. Pompa, iki uyumlu çalışan dişli aracılığıyla akışkanın taşınması prensibiyle işler. Akışkan dişliler arasında değil, dişliler ve pompa bloğu arasında taşınır. Bir dişli motordan hareket alarak diğerini döndürür. Dişlilerin yan yüzleri pompa bloğu, aşınma plakaları veya contalarıyla kapatılır. Basınç ayarlamak için by-pass (basınç ayar) valfi kullanılır ve bu valf sayesinde basınç ayarı yapılabilir.
Dıştan dişli pompaların hacimsel verimi tipik olarak %93 civarındadır. Dişli yüzeyleri ve dişliler ile pompa gövdesi arasındaki boşluklar, sabit bir basınçta herhangi bir pompa kapasitesinde kayıplara neden olur. Bu nedenle düşük devirlerde ve akışlarda hacimsel verim düşüktür, bu yüzden dişli pompalar maksimum devirlerde çalıştırılmalıdır. Yine de, dişli pompalarda (dişliler ile pompa gövdesinin iç yüzeyi arasındaki) boşluklardan kaynaklanan kayıp, basınç artsa da neredeyse sabit kalır. Bu kayıp, pompa devri göz ardı
Dişli pompalar genellikle iki dişli içerir, ancak nadiren üç dişli modeller de bulunabilir. Dıştan dişli pompalar iki veya üç dişliye ek olarak dengeli olabilir. Dengeli modellerde dişliler arasındaki basınç eşitlenir, bu da sürtünmeyi ve aşınmayı azaltmaya yardımcı olur. Dıştan dişli pompalar, hidrolik sistemlerde yaygın olarak kullanılan pompalardır ve hidrolik motor olarak da kullanılırlar. Sabit debili pompalar olarak bilinirler.
