3.1.2 EKSENEL AKISLI POMPALAR

Eksenel akışlı pompalar, sıvıların veya gazların hareketini yaratmak için akışın yönüne göre tasarlanmış özel bir pompa türüdür. Bu pompalar, birçok endüstriyel ve mühendislik uygulamasında kullanılır ve özellikle büyük akış debileri gerektiren yerlerde tercih edilir. Bu makalede, eksenel akışlı pompaların ne olduğunu, nasıl çalıştığını, türlerini, avantajlarını ve uygulama alanlarını detaylı bir şekilde ele alacağım.

Eksenel Akışlı Pompalar Nedir?

Eksenel akışlı pompalar, sıvıların veya gazların hareketini oluşturmak ve taşımak için kullanılan bir tür hidrolik makinedir. İsmi, akışın pompada oluşturduğu hareketin akış hattına göre yönünü tanımlar. Yani, eksenel akışlı pompalar, akışın hareket yönüne paralel olarak çalışır.

Eksenel akışlı pompalar, içlerinde dönen bir rotor ve sabit bir difüzör veya stator içerir. Rotor, sıvıyı veya gazı emer ve akışın yönünü koruyarak dışarıya doğru iter. Bu pompa türü, genellikle yüksek debili uygulamalarda ve düşük başlama torku gerektiren yerlerde kullanılır.

Eksenel Akışlı Pompaların Çalışma Prensibi:

Eksenel akışlı pompaların çalışma prensibi şu temel adımları içerir:

Emiş Aşaması: Sıvı veya gaz, pompaya çekilir ve rotorün etrafında döner. Bu, akışın hareketini başlatır.
Rotor Hareketi: Rotor, sıvıyı veya gazı yakalar ve döner. Bu işlem, kinetik enerjinin artmasına ve akışın hızlanmasına yol açar.
Difüzör veya Stator İşlemi: Difüzör veya stator, rotor tarafından hızlandırılan akışı yavaşlatır ve kinetik enerjiyi basınca dönüştürür. Bu, sıvının veya gazın basınçla dışarı doğru itilmesini sağlar.
Tahliye Aşaması: Hızlandırılmış sıvı veya gaz, pompadan çıkartılır ve istenilen hedefe taşınır.

Eksenel Akışlı Pompaların Avantajları:

Eksenel akışlı pompaların birçok avantajı bulunmaktadır:

Yüksek Akış Kapasitesi: Bu pompalar, yüksek debi gereksinimlerini karşılayabilen yüksek akış kapasitesi sunarlar. Bu nedenle büyük hacimli akışkanların taşınması için idealdirler.
Düşük Başlama Torku: Eksenel akışlı pompalar, düşük başlama torkuna ihtiyaç duyarlar, bu da onları özellikle büyük pompalama sistemlerinde kullanışlı kılar.
Basit ve Dayanıklı Tasarım: Bu pompaların tasarımı genellikle basit ve dayanıklıdır. İçlerinde dönen parçaların sayısı sınırlıdır, bu da bakım gereksinimlerini azaltır.
Verimlilik: Yüksek debi ve düşük enerji kaybı, eksenel akışlı pompaların verimli çalışmasını sağlar.

Eksenel Akışlı Pompaların Türleri:

Eksenel akışlı pompalar, farklı tasarım özelliklerine sahip birkaç farklı türde gelir:

Sabit Kanatlı Eksenel Pompalar: Bu pompaların rotorunda sabit kanatlar bulunur ve akışkan, rotorün etrafında dönerken bu kanatlarla etkileşir.
Döner Kanatlı Eksenel Pompalar: Rotor, bu tür pompalarda döner kanatlar içerir. Bu kanatlar, akışkanın rotorün etrafında hareket etmesini sağlar.

Eksenel Akışlı Pompaların Kullanım Alanları:

Eksenel akışlı pompalar, birçok endüstriyel uygulamada kullanılır:

Su Temini ve Atıksu İşleme: Şehir suyu temini, kanalizasyon sistemleri ve sulama projeleri için eksenel akışlı pompalar kullanılır.
Enerji Üretimi: Hidroelektrik santrallerde, suyun türbinlere pompalanması ve enerji üretimi için kullanılırlar.
Tarım: Sulama sistemlerinde, suyun tarım alanlarına dağıtılması için kullanılır.
Denizcilik: Gemilerde, deniz suyu soğutma sistemleri ve ballast sistemleri için kullanılırlar.
Petrol ve Gaz Endüstrisi: Petrol ve gazın üretimi ve taşınması için büyük debilerin taşınmasında kullanılırlar.
Kimya Endüstrisi: Kimyasal maddelerin taşınması ve işlenmesinde kullanılır.
Askeri Uygulamalar: Denizaltılar ve savaş gemilerinde hidrolik sistemlerde kullanılırlar.

Sonuç:

Eksenel akışlı pompalar, büyük debi gereksinimlerini karşılayabilen, düşük başlama torku gereksinimi olan ve verimli çalışabilen önemli bir hidrolik cihaz türüdür. Basit tasarımı ve dayanıklılığı, birçok endüstriyel uygulamada tercih edilmesini sağlar. Doğru pompa seçimi,

verimliliği artırırken işletme güvenliğini de sağlama açısından büyük önem taşır. Ayrıca, bakım ve düzenli kontrol de eksenel akışlı pompaların uzun ömürlü ve güvenilir çalışmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir.

Eksenel Akışlı Pompaların Diğer Özellikleri ve Ayrıntıları:

Çok Yüksek Akış Kapasitesi: Eksenel akışlı pompalar, büyük miktarlarda sıvı veya gazı taşımak için uygundur. Bu, büyük endüstriyel uygulamalarda su temini, yangın söndürme sistemleri, petrol taşıma hatları ve enerji üretimi gibi birçok alanda kullanılmalarının ana nedenlerinden biridir.
Ters Akış Özellikleri: Eksenel akışlı pompaların bazı modelleri, akış yönünü tersine çevirerek sıvı veya gazın geri çekilmesini sağlayabilirler. Bu, ters akışlı pompaların geri kazanım ve geri dönüşüm uygulamalarında kullanılmasını mümkün kılar.
Çok Aşamalı Tasarım: Bazı eksenel akışlı pompalar çok aşamalı olarak tasarlanmıştır, bu da daha yüksek basınçlar gerektiren uygulamalar için idealdir. Birden çok rotor ve difüzör aşaması, basınç artışını sağlar.
Yüksek Verimlilik: Eksenel akışlı pompalar, yüksek verimlilikle çalışabilirler, bu nedenle enerji maliyetlerini düşük tutarlar. Bu özellik, enerji yoğun endüstriler için önemlidir.
Taşıdıkları Akışkanlar: Eksenel akışlı pompalar, su, gaz, petrol, kimyasal maddeler ve diğer birçok farklı akışkanı taşımak için kullanılabilirler. Bu çeşitlilik, farklı endüstrilerde geniş bir kullanım yelpazesi sağlar.
Ses Seviyeleri: Yüksek hızlı eksenel akışlı pompalar, yüksek ses seviyeleri üretebilir, bu nedenle gürültü kontrolü önemlidir. Ses yalıtımı ve titreşim kontrolü, bu sorunu hafifletmek için kullanılır.
Bakım Gereksinimleri: Eksenel akışlı pompalar, düşük bakım gereksinimlerine sahiptir, ancak düzenli kontrol ve bakım hala önemlidir. Rulmanlar, contalar ve kanatlar gibi parçaların zamanında değiştirilmesi, pompaların uzun ömürlü olmasına yardımcı olur.
Direnç Kayıpları: Eksenel akışlı pompalar, daha düşük direnç kayıplarına sahiptir, bu da onları yüksek debi uygulamaları için tercih edilen bir seçenek yapar.

Eksenel Akışlı Pompaların Uygulama Alanları:

Eksenel akışlı pompalar, birçok endüstri ve uygulama için uygundur. Bunlar arasında:

Su ve Atıksu Arıtma: Büyük su temini sistemleri, atıksu arıtma tesisleri ve sulama projeleri için eksenel akışlı pompalar yaygın olarak kullanılır.
Petrol ve Gaz Endüstrisi: Petrol ve gazın çıkarılması, taşınması ve rafinasyonunda büyük miktarlarda akışkanın taşınması için kullanılırlar.
Denizcilik: Gemi soğutma sistemleri, ballast suyu işleme ve yakıt transferi için eksenel akışlı pompalar kullanılır.
Enerji Üretimi: Hidroelektrik santrallerde, nükleer enerji santrallerinde ve termal enerji santrallerinde sıvıların taşınması ve soğutulması için kullanılırlar.
Kimya Endüstrisi: Kimyasal maddelerin taşınması, karıştırılması ve işlenmesi için kullanılır.
Tarım: Sulama sistemlerinde, suyun tarım alanlarına pompalanması için kullanılır.
İnşaat ve Madencilik: Beton karıştırma, kum ve çakıl pompalama gibi inşaat ve madencilik uygulamalarında kullanılır.
Askeri Uygulamalar: Denizaltılar, savaş gemileri ve diğer askeri uygulamalarda hidrolik sistemlerde kullanılırlar.

Sonuç:

Eksenel akışlı pompalar, büyük akışkan hacimlerini taşımak ve basınçlandırmak için güçlü ve verimli bir şekilde kullanılan önemli endüstriyel cihazlardır. Geniş uygulama alanları, yüksek verimlilikleri ve düşük bakım gereksinimleri, onları birçok endüstri için vazgeçilmez hale getirir. Bu pompaların doğru şekilde seçilmesi ve düzenli bakımı, verimliliği artırırken işletme güvenliğini de sağlar.