SÖZLÜK
acil durum sintine pompası : (ing. emergency bilge pump) Geminin saç atması
veya çatışması şeklindeki olaylar sonrasında su
alması gibi olağanüstü durumlarda makina
dairesindeki sintineyi ayrıştırıcıya sokmadan direkt
olarak denize basan santrifüj pompa.
alıcı devre : (İng. suction line, suction pipe) Pompaların emiş
tarafındaki boru devresi.
ana makina : (İng. main engine) Gemilerin pervanesini
döndürmek için gerekli gücü sağlayan genellikle
dizel veya buhar türbini olan makina.
ana yatak : (İng. main bearing) Dizel makinalarda konnektin
rod (kol) yataklarının her iki tarafında bulunan
jurnal yatağı, şaft yatağı, palamar yatağı.
aşındırıcı : (İng. abrasive) Pompalarla taşınan bazı sıvılar
içinde bulunan ve pompa gövdesi ile pompa
elemanlarını aşındırma potansiyeli gösteren
tanecikli madde.
balast : (İng. balast) Geminin yüksüz olduğu durumda
pervanenin su içinde kalması amacıyla bu iş için
ayrılmış tanklara alınan deniz suyu.
balast pompası : (İng. ballast pump) Gemilerdeki üst, yan veya çift
dip tanklara balast (deniz suyu) almakta veya bu
tanklardaki mevcut balastı (deniz suyunu) denize
basmakta kullanılan pompa.
baş pik : (İng. fore peak) Geminin baş tarafında bulunan
genellikle balast, bazen de tatlı su için kullanılan
tank.
bileşik gösterge : (İng. compound gauge) Hem vakum hem de basınç
görülen yerlerde kullanılan ve ekranın sol tarafında
vakum, sağ tarafında ise basınç değerinin
gösterildiği bir çeşit basınç ölçer.
boşluk (aralık) : (İng. clearance) İmpeller ve aşınma ringi veya
benzeri pompa elemanları arasında bulunan mesafe.
BP (balast pompası) : (İng. ballast pump) Gemilerdeki üst, yan veya çift
dip tanklara balast (deniz suyu) almakta veya bu
tanklardaki mevcut balastı (deniz suyunu) denize
basmakta kullanılan pompa.
conta : (İng. gasket) Pompa gövdesi, valf kaveri ve flenç
gibi hareketsiz yerlerde kullanılan lastik, klingerit,
mantar vb. malzemelerden yapılan sızdırmazlık
elemanı.
çıkış valfi : (İng. outlet valve, delivery valve, discharge valve)
Pompa çıkış devrelerinde kullanılan bir çeşit valf.
deniz suyu pompası : (İng. sea water pump) Ana makina ve dizel
jeneratör tatlı suyu, yağlama yağı, süpürme havası,
hava kompresörü, buzluk sistem yoğuşturucusu vb.
sistemlerde soğutma için gereksinim duyulan deniz
suyunu basan veya dolaştıran santrifüj pompa.
dip tank : (İng. double bottom tank) Gemilerde yük
ambarlarının ve makina dairesinde sintinenin altında
kalan balast, yakıt, yağ, sintine, çamur vb.
akışkanlar için kullanılan tank.
dip valf : (İng. foot valve) Özellikle santrifüj pompalarda,
pompanın durması veya durdurulmasından sonra
basılan sıvının tanka geri dönmesini engelleyen ve
pompanın yeniden çalıştırılmasında da hava
yapmasını önleyen, tanktaki alıcı devre ağzına
bağlanan bir çeşit geri döndürmez valf.
dizel jeneratör : (İng. diesel generator) Gemilerde dizel tahrikli
olarak çalışan elektrik üreteci, elektrik üreteci.
draft : (İng. draught) Yüklü veya balastlı durumda
geminin deniz suyu içinde kalan yüksekliği, su
çekimi.
EBP (acil durum sintine pompası) : (İng. emergency bilge pump) Geminin su alması
gibi olağanüstü durumlarda makina dairesindeki
sintineyi ayrıştırıcıya sokmadan direkt olarak denize
basan santrifüj pompa.
efektif basınç : (İng. gauge pressure) Basınç göstergelerinde
okunan ve mutlak basınç değerinden 1 atmosfer
çıkartılmasıyla elde edilen değer.
eksenden kaçıklık : (İng. misalignment) Pompa şaft ekseni ile motor
şaft ekseni arasındaki paralel veya açısal
uyumsuzluk.
eksene alma : (İng. alignment) Pompa şaft ekseni ile motor şaft
ekseni arasındaki paralel veya açısal uyumsuzluğu
giderme.
emme derinliği : (İng. suction lift) Pompa şaft ekseni ile pompadan
daha aşağıda bulunan alıcı tanktaki sıvı seviyesi
arasındaki düşey mesafe.
emniyet valfi : (İng. pressure relief valve, safety valve) Herhangi
bir ünitedeki aşırı gaz basıncını veya pompadaki
aşırı sıvı basıncını tahliye eden ve yay basıncı ile
çalışan ayarlanabilir bir eleman (valf).
eşdeğer olmayan pompa : (İng. non-identical pump) Basma yüksekliği ve
debisi farklı olan pompalar.
eşdeğer pompa : (İng. identical pump) Basma yüksekliği ve debisi
aynı olan eş pompalar.
FP (yangın pompası) : (İng. fire pump) Gemilerde genellikle yangın için,
bazen de balast işlemlerinde gereksinim duyulan
deniz suyunu basan santrifüj tipteki pompa.
girdap : (İng. vortex) Pompalarda bir engelle karşılaşan su
akıntısının dönerek ve çukurlaşarak yaptığı çevrinti,
ters akıntıların oluşturduğu dönme, eğrim, çevri,
burgaç, anafor.
giriş valfi : (İng. inlet valve, suction valve) Pompaların alıcı
tarafındaki devrede kullanılan sürgülü, küresel,
kelebek vb. tipteki valf.
iştirak valfi : (İng. connection valve) Tatlı su, deniz suyu,
sintine vb. sistemlerde bir devreyi diğer bir devreye
bağlayan ara valf.
kazan besleme suyu pompası : (İng. boiler feed pump) Hotvel veya besleme suyu
tankındaki suyu kazana transfer eden tatlı su
pompası.
kıç pik : (İng. aft peak) Geminin kıç tarafında bulunan
genellikle balast, bazen de tatlı su için kullanılan
tank.
kinistin : (İng. kingston, sea chest) Geminin alt taraflarından
gemiye deniz suyunun girdiği yer.
konnektin rod : (İng. connecting rod) Pistonlu pompalarda elektrik
motoru gibi bir tahrik elemanından pistona hareket
ileten kol.
krankpin : (İng. crankpin) Konnektin rodun krankşaft üzerine
bağlandığı yerdeki pin.
NPSHA : (İng. net positive suction head available) Belirli bir
devrede ve belirli işletme koşullarında çalışan bir
pompanın emme flenç kesitinde pompa referans
düzleminde ölçülen toplam yükün, basılan sıvının o
çalışma sıcaklığındaki mutlak buharlaşma
basıncından ne kadar büyük olduğunu gösteren
değer, emmedeki mevcut net pozitif yük.
NPSHR : (İng. net positive suction head required) Bir
pompanın kavitasyonsuz çalışmasını sağlayacak en
az emmedeki net pozitif yük.
özgül ağırlık : (İng. specific weight) Bir cismin birim hacimdeki
ağırlığı.
paralel eksenleme : (İng. parallel alignment) Pompa ve motor şaft
eksenleri arasındaki düşey mesafe ölçüsünü sıfır
veya sıfıra yakın bir değere getirebilmek için
yapılan düzeltme veya ayarlama, radyal ayar, kenar
ayarı.
plancer : (İng. plunger) Plancerli pompalarda kullanılan ve
doğrusal hareketle sıvıyı emip basan bir çeşit
keçesiz veya segmansız piston.
salmastra : (İng. packing) Pompa şaft boğazlarında birkaç adet
olarak kullanılan, pompa içindeki sıvının dışarı
kaçmasını ve pompanın hava almasını önleyen
belirli kalınlıklardaki teflon, grafit vb.
malzemelerden yapılan bağlar.
salmastra kutusu : (İng. stuffing box) Pompaların şaft boğazlarından
dışarı kaçak olmasını ve dışarıdan da hava
emilmesini önlemek amacıyla pompa gövdesinde
bulunan ve içine salmastra atılan yuva.
su çekimi : (İng. draught) Yüklü veya balastlı durumda
geminin deniz suyu içinde kalan yüksekliği, draft.
tahrik elemanı : (İng. driver) Bir pompayı çalıştırmada kullanılan
elektrik motoru, dizel makina vb. tahrik ünitesi.
tatlı su pompası : (İng. fresh water pump) Gemilerde soğutma,
ısıtma, transfer vb. amaçlarla tatlı su basan veya
dolaştıran santrifüj pompa.
tolerans : (İng. tolerance) İşlenmiş bir parçanın yapım veya
işletme ölçüsünde olabilecek özür payı.
üst veya yan tank : (İng. topside tank, wing tank) Özellikle dökme
gemilerde bulunan ve çift dip tanklardan daha
yukarıda olup geminin sancak veya iskeleye yatması
durumunda gemiyi düzeltmek amacıyla kullanılan
balast tankı.
valf yuvası (disk yuvası) : (İng. valve seat) Pompa giriş ve çıkışlarında veya
devrelerde bulunan valflerin disklerinin oturduğu
genellikle halka biçiminde olan yuva.
V-kayış : (İng. V-belt) Elektrik motor şaftının hareketini
pompa ve kompresör gibi yardımcı makinalara
aktarmada kullanılan motor ve pompa veya
kompresörde bulunan kasnaklar arasındaki iletim
elemanı.
yağ keçesi : (İng. oil seal, seal ring) Pompa şaftlarında bir veya
birkaç adet olarak kullanılan belirli bir iç çap, dış
çap ve kalınlığı olan halka biçimindeki sızdırmazlık
elemanı.
yağlayıcı sıvı : (İng. lubricant) Herhangi bir sistemde yağlama
amacıyla kullanılan yağ veya suya verilen ortak ad.
yangın pompası : (İng. fire pump) Gemilerde genellikle yangın için,
bazen de balast işlemlerinde gereksinim duyulan
deniz suyunu basan santrifüj tipteki pompa.
yatak : (İng. bearing) Pompa ve benzeri ünitelerde şaftın
salgı yapmadan çalışmasını sağlayan yuva veya
burç.
yatay pompa : (İng. horizontal pump) Pompa şaft ekseninin yere
paralel konumda olduğu pompa.
yetersiz basınç : (İng. insufficient pressure) Özellikle pompa
sorunlarında kullanılan ve pompa çıkış basıncının
normalden daha az olduğunu anlatan bir ifade.
