KAYNAK NEDİR? ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Kaynak işlemleri, insanlar tarafından binlerce yıldır yapılmaktadır. Ancak modern kaynak işlemleri, endüstriyel devrimle birlikte gelişmeye başlamıştır.
1800’lerin ortalarında, yüksek sıcaklıkta metal parçalarının bir araya getirilmesi gerektiği endüstriyel işlemler için gözlemler yapılmaya başlandı. 19. yüzyılın sonlarında, Thomas Fletcher tarafından, metal plakaların birbirine kaynaklanması için kullanılan “elektrik ark kaynağı” icat edildi. Bu yöntem, iki elektrot arasında yüksek sıcaklıkta bir ark oluşturarak metal parçalarını birleştiriyordu.
- yüzyılın başlarında, Oskar Kjellberg tarafından “elektrot kaynağı” icat edildi. Bu yöntem, elektrotların erimesiyle oluşan sıcaklık kullanarak metal parçalarını birbirine kaynaklıyordu.
1930’larda, gazaltı kaynağı geliştirildi ve bu yöntem, yüksek mukavemetli çeliklerin kaynağı için ideal bir seçenek olarak ortaya çıktı. 1950’lerde, Tungsten Inert Gaz (TIG) kaynağı icat edildi ve bu yöntem, yüksek kaliteli kaynak işlemleri için tercih edilen bir seçenek haline geldi.
Daha sonra, 1960’larda, plazma ark kesimi icat edildi ve bu yöntem, metal levhaları kesmek için yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Aynı dönemde, elektron ışını kaynağı da icat edildi ve bu yöntem, yüksek hassasiyetli kaynak işlemleri için kullanılmaktadır.
Günümüzde, kaynak teknolojisi gelişmeye devam etmekte ve yeni kaynak yöntemleri ve ekipmanları ortaya çıkmaktadır.
KAYNAK NEDİR? ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Kaynak, bir malzemenin parçalarını birleştirmek veya kaplamak için kullanılan bir işlemdir. Kaynak işlemi, kullanılan teknolojiye ve malzeme türüne bağlı olarak birçok farklı şekilde gerçekleştirilebilir. Aşağıda, en yaygın kaynak türlerinin bir listesi verilmiştir.
- Ark kaynağı:
- Tungsten inert gaz (TIG) kaynağı
- Metal inert gaz (MIG) kaynağı
- Manuel metal ark (MMA) kaynağı
- Altın ark kaynağı (GMAW)
- Plazma ark kaynağı (PAW)
- Karbon ark kaynağı (CAW)
- Gaz kaynağı:
- Oksijen kaynağı
- Asetilen kaynağı
- Propan kaynağı
- Hidrojen kaynağı
- Lazer kaynağı:
- Yüksek enerjili lazer kaynağı (YAG)
- Fiber lazer kaynağı
- Karbondioksit (CO2) lazer kaynağı
- Elektron ışını kaynağı:
- Vakumda elektron ışını kaynağı (EBW)
- Sıvı banyo elektron ışını kaynağı (LBW)
- Sürtünme kaynağı:
- Lineer sürtünme kaynağı (FSW)
- Dairesel sürtünme kaynağı (FRW)
- Ultrasonik kaynak:
- Tek nokta ultrasonik kaynak
- Çoklu nokta ultrasonik kaynak
- Direnç kaynağı:
- Nokta direnç kaynağı (PRW)
- Telli direnç kaynağı (ERW)
- Kapaklı direnç kaynağı (SRW)
- Plazma kaynağı:
- İyonize gaz plazma kaynağı (PAW)
- Ark plazma kaynağı (PTA)
- Plazma transfer ark kaynağı (PTAW)
- Mikro-kaynak:
- Mikro-direnç kaynağı
- Mikro-TIG kaynağı
- Mikro-lazer kaynağı.
- Kafa kaynağı:
- Yüzey kaynağı
- Yama kaynağı
- Köşe kaynağı
Gemi yapımında en çok tercih edilen kaynak yöntemi, genellikle gazaltı kaynağıdır. Gazaltı kaynağı, yüksek mukavemetli çeliklerin kaynağı için idealdir ve gemi yapımı ve bakımı için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu kaynak yöntemi, yüksek kaliteli kaynak dikişleri oluşturmak için yüksek sıcaklıkta bir ark kullanır. Ayrıca, gemi yapımında lazer kaynağı ve elektrik direnç kaynağı da kullanılmaktadır. Lazer kaynağı, ince malzemelerin kaynağı için uygundur ve elektrik direnç kaynağı, yüksek hızlı kaynak işlemleri için uygundur. Ancak, gazaltı kaynağı, genellikle daha geniş malzeme kalınlıklarında ve daha büyük çaplı kaynak işlemlerinde tercih edilir.
Oksijen kaynağı, genellikle yüksek sıcaklıkta çalışan işlemler için kullanılan bir kaynak yöntemidir. Bu yöntem, oksijen gazı ve bir yakıt gazı (genellikle asetilen) kullanılarak oluşturulan yüksek sıcaklıkta bir alev kullanır. Oksijen kaynağı, yüksek kaliteli kaynak dikişleri oluşturmak için kullanılır ve metalin erimesi, kesilmesi ve delinmesi gibi işlemler için de uygundur.
Özellikle, çelik ve demirle çalışan endüstrilerde kullanılır. Bu yöntem, demir-çelik sanayisinde, gemi yapımında, otomotiv sanayisinde, havacılık sanayisinde ve diğer birçok endüstride yaygın olarak kullanılır. Bunun nedeni, oksijen kaynağının, yüksek sıcaklıkta metal işlemleri yapabilmesi, hızlı çalışabilmesi ve kaynak dikişlerinde yüksek mukavemetli sonuçlar üretebilmesidir. Ancak, oksijen kaynağı, doğru şekilde yapılmadığında tehlikeli olabilir ve gazların patlama riski nedeniyle dikkatli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
Peki Geldik İşin Sonuna Kaynağı Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Kaynak, iki metal parçanın birbirine birleştirilmesi için kullanılan bir işlemdir. Kaynak, ısı ve/veya basınç kullanılarak gerçekleştirilir. İşlemin nasıl yapılacağı, kullanılan kaynak yöntemine ve kaynak yapılacak malzemeye bağlı olarak değişebilir. Burada, genel olarak birkaç temel adımı açıklayabiliriz:
- Hazırlık: Kaynak yapılacak malzemeler temizlenmeli, toz, kir veya diğer maddelerden arındırılmalıdır. Ayrıca, parçaların uygun şekilde yerleştirilmesi, hizalanması ve tutturulması gerekir.
- Kaynak yöntemi seçimi: Hangi kaynak yönteminin kullanılacağı, kaynak yapılacak malzeme türüne, kalınlığına, şekline ve kaynağın yapılacağı yerin özelliklerine bağlıdır. Örneğin, gazaltı kaynağı genellikle çelik malzemelerin kaynağı için kullanılırken, TIG kaynağı hassas kaynak işlemleri için kullanılır.
- Kaynak işlemi: Kaynak yapılacak metal parçaları, kaynak yöntemi kullanılarak birbirine bağlanır. Kaynak yöntemleri arasında gazaltı kaynağı, MIG/MAG kaynağı, TIG kaynağı, elektrot kaynağı ve plazma kaynağı gibi yöntemler yer alır.
- Kaynak sonrası işlem: Kaynak işlemi tamamlandıktan sonra, kaynak dikişi temizlenir ve düzleştirilir. Ayrıca, bazı durumlarda kaynak dikişi zımparalanabilir veya cilalanabilir.
Kaynak işlemi, doğru ekipman ve malzeme kullanarak ve eğitimli bir kaynakçı tarafından gerçekleştirildiğinde, yüksek kaliteli ve dayanıklı kaynak dikişleri oluşturabilir.
